Hugo Debaere

'Castrol' van Hugo Debaere                                                                  

Van een bezoek aan het Bonnefantenmuseum, vier jaar geleden, is me vooral één kunstwerk bijgebleven: de sculptuur 'Castrol' van Hugo Debaere. Het is een krachtig beeld dat associaties oproept met een harnas, een schuilhut. Het lijkt een mythische figuur. Niet alleen de vorm maar ook het materiaal is bijzonder. Het beeld is gemaakt van gedroogde mest en blik. Minutenlang heb ik er naar staan kijken.

De jong gestorven Hugo Debaere (1958-1994) is maar 16 jaar productief geweest. In die korte periode heeft hij meer dan 500 werken gemaakt. Het meeste daarvan is in het S.M.A.K. ondergebracht. Debaere maakte veel van zijn sculpturen van gedroogde koeie- of olifantenmest. Afrika speelt een grote rol in zijn werk. Zijn eerste mestsculptuur, 'Nimba' is genoemd naar een berg in Guinee die Debaere beklommen heeft. Het is in dat land ook een populair sigarettenmerk. Deze naam duikt later vaker in zijn werk op.

Nimba                               

Debaere wordt wel vergeleken met René Daniëls, een generatiegenoot van hem, en ook een kunstenaar die maar kort productief geweest is vanwege zijn hersenbloeding in 1987, die zijn stormachtige carrière afsloot. (Daniëls is intussen sinds 2006 weer opnieuw actief). In tegenstelling tot Daniëls is Debaere relatief onbekend gebleven. Ik had tenminste nog nooit van hem gehoord. 

Daniëls is meer de flitsende goochelaar, zijn schilderkunst is een soort vuurwerk, een poëtisch web van beelden en associaties, waar Debaere's werk introverter en ook aardser is. Er spreekt een ander gevoel voor tijd uit, Debaere moet vaak in Afrika geweest zijn. Hoewel beiden sterk geworteld zijn in de conceptuele traditie zijn beiden ook ambachtelijk ingesteld, Daniëls met zijn tekenachtige schilderstijl en Debaere met zijn realistische torso's. Omdat de meeste van Debaere's beelden hangen (vanwege hun fragiliteit) krijgen ze iets onbestemds, iets 'zwevends'. Ze raken me door hun combinatie van kracht en kwetsbaarheid. Behalve over vergankelijkheid vertellen de beelden over onze verbondenheid met de aarde. Het cliché 'Moeder aarde' is hier zeker op zijn plaats.

'Grote borst'

          

Onderstaand beeld, gemaakt van beschilderd blik, is te  zien in het Bonnefantenmuseum. Zoals veel van zijn sculpturen van mensen heeft ook dit beeld iets beklemmends: het is een gevangene, een galeislaaf.

'Man aan de muur'

                            

Debaere maakte niet alleen sculpturen, hij maakte gebruik van een breed scala van media. Hier zijn er een paar van zijn schilderijen te zien. De stijl is een wonderlijke mengeling van psychedelische folklore en trompe l'oeil. De schilderijen zijn afkomstig uit deze performance van Debaere.

Ik heb er graag een reis voor over naar het S.M.A.K. om dit schitterende werk te zien. Voorlopig moet ik me met deze -mooie- video tevreden stellen.